Notatka z posiedzenia zespołu do spraw koordynacji działań w systemie szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zagrożeniem wystąpienia COVID-19
5 listopada 2020 r., godz. 12:00
Spotkanie, przywitaniem wszystkich zebranych, otworzył Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki – Pan Wojciech Maksymowicz, po czym poprosił o głos prof. Arkadiusz Mężyka – Przewodniczącego KRASP, który przekazał zgromadzonym informację na temat wdrożenia systemu monitorowania sytuacji pandemicznej w środowisku akademickim oraz objęciu nim 320 jednostek – szkół wyższych i instytutów PAN. Prof. Arkadiusz Mężyk zaznaczył, że wszystkie uczelnie podchodzą bardzo poważnie do panującej sytuacji, ponieważ z zebranych danych wynika, że jeszcze przed ogłoszeniem przez Prezesa Rady Ministrów nowych obostrzeń, 80 % kierunków na uczelniach prowadzonych jest w trybie zdalnym. Dodatkowo Przewodniczący KRASP poinformował, że wprowadzony zostaje system wsparcia GIS oraz służb kryzysowych poprzez uruchomienie sieci wolontariatu, którego ideą jest wykorzystanie całego potencjału tkwiącego w uczelniach. Będzie to system nie tylko wspomagający służby medyczne, ale także administrację oraz obejmujący wszelkie aspekty techniczne. Następnie Przewodniczący przekazał głos prof. Tomaszowi Pietrzykowskiemu – koordynatorowi KRASP ds. związanych z sytuacją epidemiczną w uczelniach.
Prof. Tomasz Pietrzykowski przedstawił zgromadzonym informację na temat sytemu monitoringu, liczby jednostek nim objętych, informatyzacji procesu zbierania danych oraz omówił dane liczbowe pozyskane od podmiotów objętych tym systemem. Koordynator KRASP przekazał, że część uczelni sygnalizuje powrót pewnych problemów formalno-prawno-organizacyjnych, z którymi borykały się także przy pierwszym lockdownie (m.in. kwestia fizycznego podpisywania dokumentów) oraz podjętych działaniach na rzecz uruchomienia, przy wsparciu koordynatorów regionalnych, systemu quasi wolontariatu, a także rozwiązania kwestii jego zaliczania na poczet praktyk studenckich.
Nawiązując do wypowiedzi prof. Tomasza Pietrzykowskiego, Przewodniczący KRASP podziękował Prezesowi PAN, Przewodniczącemu Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich oraz Przewodniczącemu Konferencji Rektorów Publicznych Uczelni Zawodowych za współpracę przy rozszerzeniu liczby jednostek objętych systemem monitorowania.
Kontynuując dyskusję, Pan Minister Wojciech Maksymowicz przekazał głos dr. Mieczysławowi Błońskiemu – Prezesowi Zarządu Polskiej Unii Edukacyjnej, który przypomniał zgromadzonym o kwestii dofinansowania cyfryzacji uczelni, które, póki co, cyfryzują się w sposób spontaniczny, a podejście powinno być systemowe. Pan Prezes zapytał, czy Ministerstwo przewiduje włączenie tego aspektu do ogólnokrajowego programu odbudowy i zwiększenia odporności oraz na jakim etapie znajduje się przygotowanie tego programu.
O udzielenie odpowiedzi na powyższe pytania został poproszony przez Pana Ministra Pan Andrzej Kurkiewicz – Zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju, który poinformował zebranych o działaniach resortu w sprawie pozyskania i dystrybuowania środków na wsparcie dla środowiska akademickiego.
Jako kolejny do rozmowy włączył się Pan Aleksy Borówka – Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów, deklarując chęć doktorantów do włączenia się do wdrażanego systemu wolontariatu oraz, w nawiązaniu do wypowiedzi dr. Mieczysława Błońskiego, proponując opracowanie postulatów doktorantów dot. cyfryzacji uczelni.
Pan Marcin Czaja – Dyrektor Departamentu Szkolnictwa Wyższego w pierwszych słowach swojego wystąpienia przekazał zebranym informację na temat nomenklatury funkcjonującej w ministerialnych aktach prawnych dotyczącej wsparcia ze strony studentów na rzecz służb działających w systemie zwalczającym epidemię, poinformował o oczekiwaniach Ministra Edukacji i Nauki na temat zaangażowania studentów w system wsparcia ww. służb oraz o przesłaniu do uczelni pisma Pana Ministra z prośbą o przejście jak największej liczby pracowników na zdalny tryb pracy. Na koniec swojego wystąpienia Pan Dyrektor zapytał środowisko akademickie, czy widzi konieczność zmian w rozporządzeniach: o ograniczeniu działalności uczelni oraz o ograniczeniu działalności PAN.
Na to pytanie odpowiedziała Pani Minister Anna Budzanowska, informując, że było to już przedmiotem rozmowy na wczorajszym spotkaniu Prezydium KRASP i póki co nie ma potrzeby zmiany tych rozporządzeń.
Do dyskusji włączyła się prof. Bogumiła Kaniewska – Przewodnicząca Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, która zgłosiła istniejącą na UAM problematykę związaną z zaliczaniem zaangażowania studentów z kierunków nauczycielskich na rzecz praktyk oraz z funkcjonowaniem obiektów sportowych.
O głos poprosił prof. Stanisław Mocek – Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Niepublicznych, który poparł koncepcje zgłoszone przez dr. Błońskiego i Dyrektora Kurkiewicza. Zgłaszając jednocześnie, że zważywszy na długotrwałość przedstawionych procesów, może Ministerstwo mogłoby rozważyć wprowadzenie odpowiednika bonu dla nauczycieli akademickich na wzór tych udzielonych nauczycielom w szkołach. Pan Przewodniczący w kolejnej wypowiedzi poruszył wątpliwość wypracowania odpowiedniej liczby godzin praktyk przez studentów – w świetle oświadczenia wydanego przez Polską Komisję Akredytacyjną (PKA), a dotyczącego wyliczania godzin praktyk na studiach praktycznych, tj. 710 godzin.
Pani Minister Anna Budzanowska odpowiedziała prof. Stanisławowi Mockowi, że na jutro zaplanowane jest spotkanie z przedstawicielami Ministerstwa odpowiedzialnymi za edukację i wyraziła nadzieję na możliwość poruszenia na nim tych tematów.
Pan Minister Wojciech Maksymowicz poprosił Pana Dyrektora Czaję o udzielenie odpowiedzi na pytania zgłoszone przez prof. Bogumiłę Kaniewską i prof. Stanisława Mocka, które były następujące:
· zmiany w regulaminach studiów i organizacji roku akademickiego – aby było to możliwe, muszą nastąpić zmiany na poziome ustawy. Jeśli pojawi się taka możliwość, zmiany te będą wprowadzone,
· kształcenie nauczycieli – jest zgoda na wszczęcie prac legislacyjnych, projekt rozporządzenia zmieniającego standardy kształcenia jest przygotowany, powinien zostać przestawiony do akceptacji wiceministrowi edukacji Panu Maciejowi Kopciowi,
· funkcjonowanie obiektów sportowych – w zakresie ich działania obowiązujące są także przepisy wynikające z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów,
· praktyki studenckie – Ministerstwo przygotowało wytyczne dotyczące ich organizacji w sytuacji pandemii, które są nadal obowiązujące. W odniesieniu do zasygnalizowanego przez prof. Mocka stanowiska PKA – Ministerstwo ma odrębne zdanie.
Do dyskusji włączył się Pan Dominik Leżański – Przewodniczący Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, który odniósł się do dyskutowanego stanowiska PKA w sprawie praktyk studenckich oraz do innego stanowiska tej agendy dotyczącego braku możliwości zaliczania praktyk na podstawie wykonywanej pracy.
Na temat procesu kształcenia na uczelniach medycznych wypowiedział się prof. Marcin Gruchała – Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych informując, że proces ten odbywa się w dużej mierze w sposób hybrydowy, przy założeniu, że w miarę możliwości liczba zajęć kontaktowych będzie sukcesywnie zwiększana. Pan Przewodniczący zaapelował do Ministerstwa o pozostawienie uczelniom medycznym autonomii i umożliwienie rektorom podejmowania decyzji nawet w sytuacji całkowitego lockdownu – odnośnie możliwości kształcenia hybrydowego. Pan profesor argumentował tę tezę tym, że rektorzy w tym zakresie podejmują racjonalne decyzje, kierując się dostosowaniem procesu kształcenia do możliwości, które w danym momencie są w ich posiadaniu. Przewodniczący KRAUM poinformował także, że ze strony studentów pada wiele pytań dotyczących organizacji procesu kierowania studentów ostatnich lat do walki z pandemią – w tym przypadku także zaapelował o współpracę wojewodów z uczelniami medycznymi.
Wypowiedź prof. Marcina Gruchały została poparta przez Przewodniczącego KRASP, który przypomniał zebranym, że działania rektorów są odpowiedzialne – 80 % zajęć realizowanych na uczelniach ma postać zdalną oraz zaapelował także o pozostawienie władzom rektorskim autonomii. Odnosząc się do poruszanego w dyskusji aspektu stanowiska PKA na temat liczby godzin praktyk, Pan Przewodniczący zawnioskował o krótkie stanowisko Ministerstwa, które zakończyłoby prowadzoną dyskusję. Dodatkowo prof. Arkadiusz Mężyk przekazał, że uwagi dotyczące proponowanych zmian w aktach prawnych zostały przesłane do Pani Minister Anny Budzanowskiej oraz zasygnalizował, że niebawem mogą pojawić się problemy z terminami dotyczącymi rekrutacji, wobec czego zmiany ustawowe są konieczne.
Do rozmowy włączył się prof. Waldemar Tłokiński – Przewodniczący Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, składając na ręce Ministra Maksymowicza postulat o włączenie przedstawiciela kierownictwa PKA do posiedzeń Konferencji.
Po zakończeniu wypowiedzi prof. Tłokińskiego, Minister Wojciech Maksymowicz odniósł się do kilku kwestii poruszanych w dyskusji:
· w aspekcie wsparcia akademickiego, wg informacji otrzymanych z GIS, największe zapotrzebowanie zgłaszają powiatowe inspektoraty sanitarne i dotyczy ono studentów z kierunków informatycznych,
· do uczelni kształcących na kierunkach medycznych wystosowane zostało pismo z informacją na temat interpretacji i implementacji zapisów zmienionego rozporządzenia,
· podtrzymane zostało stanowisko dotyczące konieczności utrzymania kształcenia praktycznego na kierunkach medycznych – Ministerstwo przekaże uczelniom na przełomie roku dodatkowe pieniądze na zakup środków ochrony osobistej dla studentów oraz uruchomiony zostanie dedykowany uczelniom kształcącym na kierunkach medycznych program inwestycyjny.
Na koniec swojego wystąpienia Pan Minister Wojciech Maksymowicz podziękował wszystkim za bardzo dobrą współpracę, szczególnie w ostatnim trudnym czasie pandemii, po czym poinformował zgromadzonych o podaniu się do dymisji z pełnionej funkcji. Po zakończeniu tej wypowiedzi zebrani na spotkaniu skierowali na ręce Pana Ministra szereg słów podziękowań.
